Op facebook worden soms prachtige vragen gesteld die mij aan het denken zetten en een uitgebreide reactie ontlokken (ik heb een mening). Die daarna door de dialoog verder wordt aangescherpt. En deze van Bruno van den Elshout moest ik gewoon even uit de kluis van facebook halen en ook hier vastleggen.
Zijn eerste vraag was:
Rondvraag aan wie dit leest, kunstenaar of anderszins nuttig bezig: hoe doe jij dit, zorgen dat je naar waarde beloond wordt?
… Kunst is zonder concessies en dat is niet direct economisch waardevol. Kunstenaars proberen daarnaast het geld te verdienen. Meeste van mijn kennissen kunnen vaak geen werk vinden wat enigszins raakvlak heeft en/of goed betaald. Dus maken ze veel uren zonder dat ze hun werk kunnen doorontwikkelen wat weer tot minder kansen leid.
Zelfs voor autonome kunstenaars die meedraaien in de eerste en ere divisie blijft het keihard werken met de nodige bange momenten. NL blijft tenslotte een kleine markt en de kunstwereld heeft zich ook weer laten gijzelen door de instituten en galeries met hun specifieke klanten bestand.
Zijn vervolg vraag:
Daar heb je zo te zien eerder over nagedacht. Welk onderscheid zie jij tussen economisch waardevol en ‘gewoon’ waardevol?
Vind het uiteindelijk moeilijk dat verschil scherp te duiden. Al veel geschreven en weer opnieuw begonnen. Waar ik op dit moment op uit kom is het verschil tussen collectieve waarde en persoonlijke waarde. En het collectief loopt bijna altijd achter of niet in de pas met die persoonlijke waarde. Dat komen we dagelijks in allerlei vormen tegen en in elk segment en sector. Collectieve waarde is gedefinieerd. We definiëren steeds meer en specifieker waar iets aan moet voldoen waardoor we ook steeds meer uitsluiten en nauw insluiten. En in de huidige tijd is het economische rendement één van de meest zwaarwegende criteria.
Een kunstenaar is bezig met zijn persoonlijke horizon te verleggen, dat proberen te grijpen wat er net aan voorbij ligt met veel vallen en opstaan. Het is een constante (persoonlijke en voor de buitenwereld vage) zoektocht dat nooit af is. Tijdens die reis ontstaan werken die niet gemaakt zijn voor een publiek. Het is niet bezig met bekoren, niet bezig met collectieve waarde het onttrekt zich er juist van. Het ding dingt en brengt dat: die eigen autonome waarde. En schuift daarmee de collectieve waarde zonder dat het dat wil over tijd een beetje (en soms veel) op.
Kunst heeft hier zeker geen monopolie in, maar is wel uniek in zijn soort omdat het de waarde in zichzelf zoekt autonoom en soeverein.
Gelukkig raakt 0,1% van de kunst ook wel een snaar binnen het collectief en wordt ook economisch waardevol en dat is geweldig maar dat is gefundeerd door al die kunst die dat niet bereikt.
Ik zou graag een samenleving hebben waar zelfexpressie in welke vorm dan ook er zou mogen zijn. Dat het aan een aantal criteria van het collectief juist niet hoeft te voldoen. Dat het collectief vertrouwen heeft in de morele, ethische en esthetische waarde op lange termijn. Dat er ruimte is voor die rommelige, vieze, onduidelijke, aanstootgevende, verwarrende rafelrand omdat het de rest juist rijk en stabiel maakt en houd.
Disclaimer: Ooit afgestudeerd als autonoom kunstenaar. Nu zo’n 10 jaar niet meer praktiserend maar het gedachtegoed, de liefde en de manier van denken is blijvend en doorspekt alles wat en hoe ik het doe.
0